Açığa satış işlemi, sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının (hisse senedi gibi) satılmasını ya da satışına ilişkin emrin verilmesini ifade eder. Daha genel tanımıyla açığa satış, sahip olunmayan bir menkul kıymetin fiyatının düşeceği beklentisi ile ödünç alınıp piyasada satıldıktan sonra ilgili menkul kıymetin fiyatı istenen seviyeye gelince piyasadan satın alınıp ödünç alınan aracıya iade edilmesi işlemidir.
Borsada belli hisselerin düşüşe geçeceğine inanan yatırımcıların başvurduğu bu yöntemde, fiyatı yüksek olan hisselerin satılması ve fiyatlar düştüğünde tekrar satın alınarak sahibine iade edilmesi suretiyle aradaki fiyat farkından kazanç elde edilmesi hedeflenir. İşlemin yapıldığı günden takas gününe (T+2) kadar olan süre içerisinde yatırımcının beklentisi (fiyat düşüşü) gerçekleştiği takdirde satılan hisse senetleri piyasadan satın alınarak karşı tarafa teslim edilir ve işlem sonlandırılmış olur. Ancak bu süre zarfında beklenti gerçekleşmediği takdirde, satılan hisse senetlerinin takas günü bir şekilde teslim edilmesi gerektiğinden, bu miktardaki hisse bir başka kaynaktan borç suretiyle temin edilerek işlem kapatılır.
Açığa satış işleminde sahip olunmayan bir menkul kıymet alış satışa konu olduğu için bu işlem gararlı satış olarak addedilebilir ve bu tür işlemler “sahip olmadığınız şeyleri satmayın” hadisine göre yasaklanmıştır. (Dusuki, 2008: 69-70). Chapra (1986)’ya göre açığa satış işleminin İslami sermaye piyasasında tamamen yasaklanması gerekmektedir. Chapra bu işlemin ekonomik bir fonksiyonu olmadığını ayrıca kamu çıkarlarına da hizmet etmediğini iddia etmektedir (Chapra, 1986).
İslam fıkhı açısından açığa satış işlemleri; sahip olunmayan hisselerin satışını konu edinmesi, hisselerin borç işlemlerine konu olabilecek mislî bir mal olmaması veya borç olarak alınan hisseler karşılığında talep edilecek fazlalığın faiz yasağını ihlal etmesi sebebiyle caiz değildir.
Ancak, Malezya uygulamasında SAC’in (The Shari’ah Advisory Council) 18 Nisan 2006 tarihli kararına göre Regüle Edilmiş Açığa Satış (Regulated Short Selling) işleminin aşırı düzeyde garar taşımadığı gerekçesiyle yapılmasında bir sakınca görülmemektedir (Dusuki, 2008: 64). Açığa satışta sahip olunmayan varlıkların satışı söz konusu olduğu için bu işlem olmayan şeyin satışı (bay’ ma’dum) olarak kabul edilmektedir. Esasında İslam dini bu tip işlemleri garar unsuru taşıdığı için yasaklamaktadır. Malezya uygulamasında açığa satış Regüle Edilmiş Açığa Satış ve Menkul Kıymetlerin Ödünç Alınıp Verilmesi (Securities Borrowing and Lending) düzenlemelerine göre yapıldığı için satılan hisselerin teslim ihtimalinin yüksek olduğu ve garar unsurunun oldukça azaldığı iddia edilmektedir (Muhammad, Sairally ve Habib, 2015: 179)
İslami finansta açığa satış işlemine alternatif olabilecek sözleşme tipleri de bulunmaktadır. Örneğin selem sözleşmesinde nitelikleri belirli bir emtia satıcının elinde bulunmasa bile bedeli peşin ödenmesi şartıyla ileri bir tarihte teslim edilmek üzere satılabilir (Naughton ve Naughton, 2000: 153)
