Merhaba dostlar, bugün Katılım Endeksi onaylı listede bulunup içki satışı yapan THYAO ve PGSUS hakkında sorulan soruyu cevaplamaya çalışacağım. İçki satışı olduğu halde nasıl helal oluyor?
Öncelikle borsa konusunda sorulan soruların %95’inde olduğu gibi bir defa bu soru, yanlış? Çünkü borsada Katılım Endeksi kriterlerinin hepsini sağlayan tek bir şirket var, o da Albaraka Türk’tür. Dolayısıyla tek helal hisse budur. Katılım Endeksi kriterlerini sağlayan diğer tüm hisseler, helal değil ancak caizdir. Caiz olan, helal olabilir, müstehap olabilir, mekruh olabilir.
Her helal caizdir ama her caiz helal değildir.
Bir şirketin Katılım Endeksi onayı alabilmesi yani caiz olabilmesi için önce FAALİYET ALANI ve sonra da FİNANSAL RAPORLAR yönünden İslam’ın meşru gördüğü sınırlarda olması gerekir.
Konuyu önce bu şekilde temellendirdikten sonra şimdi Katılım Endeksi’nde ANA FAALİYET ALANI şu aşağıdaki işler olan şirketlerin olmadığını yazalım: Nedir onlar?
ANA FAALİYETİ; -faize dayalı finans, ticaret, hizmet, aracılık, alkollü içecek, kumar, şans oyunu, domuz eti ve benzer gıda, turizm, eğlence, basın, yayın, reklam, tütün mamulleri, silah, vadeli altın, gümüş ve döviz ticareti yapan şirketler, KATILIM ENDEKSİ ONAYINI ALAMAZ.
…
Mesela Anadolu Efes veya Tuborg, ana faaliyeti içki satışı olduğu için faaliyet alanı kriterine takılıp finansal raporlarına bile bakmaya gerek duyulmadan elenir.
…
Türk Hava Yolları ve Pegasus’a baktığımızda ise bu şirketlerin asıl ana faaliyetlerinin ulaşım olduğunu görürüz. THYAO ve PGSUS şirketlerinin içki satışlarının ise sadece uluslararası yolculuklarda servis edildiğini biliyoruz. Ayrıntılı bilen katkı verebilir. Gelmek istediğim nokta şurası: Bir şirket, Katılım Endeksi kriterlerine göre ana faaliyeti DIŞINDA yukarda bahsettiğim haram olan işlerden birini veya birkaçını yapıyorsa o uygunsuz işlerden gelirine bakılır. Eğer uygunsuz gelirleri (içki, faiz, domuz eti vs) o dönemdeki gelirlerinin toplamının %5’ini geçmiyorsa caiz olarak kabul edilir.
…
Bu eşik değer, Dünya’daki tüm İslami endekslerin ortak özelliğidir. Ama haram. Evet, haklısınız. Şöyle bir çözüm getirmişler: ARINDIRMA. Katılım Endeksi kriterlerinden biri de arındırma yapmanın zorunluluğu. Böyle bir hisseyi alabilmek için arındırma yapmayı da kabul ediyor olmak lazım. Bu bahsettiğimiz uygunsuz geliri, toplam gelirinin % kaçına tekabül ediyorsa o oranda kârdan parasını infak etmek gerekiyor. Bu şekilde kâr etmişseniz paranızı haram olan o gelirden arındırmış olduğunuz ümit ediliyor.
…
Bu ruhsatlar, borsada yatırım yapmak isteyenler için geçerlidir. Eğer haramın azı da çoğu da vicdanıma sinmiyor diyorsanız ve samimiyseniz yapacağınız tek şey, borsadan uzaklaşmaktır. Eğer borsada kalmaya devam edecekseniz de bir Müslüman olarak bu ruhsatlarla amel etmek zorundasınız.
THY alkol satmıyor dış hat uçuşlarında alkol servisi var ama ücretsiz dolayısı ile alkol den direk olarak herhangi bir gelir etmiyor. Uzun yıllardır havacılık sektöründe çalışmaktayım bugüne kadar da bir yolcunun THY de alkol var bedava o yüzden onu seçiyim diye THY yi seçtiğini görmedim böyle bir seçimin olma ihtimalinin milyonda bir den fazla olucağını da sanmıyorum. Evet biz hassasiyeti olan kişiler yatırım yaptığımız yerlerde içinde alkol kelimesi geçse bile rahatsız oluyoruz ama konuyu bu şekilde değerlendirmekte ve arındırma bedellerimizi hesaplarken bu hususu dikkate almakta fayda olucağını düşnüyorum.