…
Sermaye piyasaları, tasarruf sahipleri ve yatırımcılar arasında etkin fon aktarımın sağlanması için önemli bir fonksiyona sahip olmasına rağmen ülkemizde pazar genişliği ve derinliği açısından istenilen düzeye ulaşılamamıştır.
Borsa İstanbul’da işlem yapanların %70’inin yabancı yatırımcılardan oluşması, büyük bir sistematik riski de beraberinde getirmektedir. Küresel düzeyde ortaya çıkan gelişmelere paralel olarak ülkemizde de 2011 yılından bu yana İslami endekslerin yayınlanmaya başlandığını görüyoruz.
Böylece hem İslami hassasiyetleri nedeniyle borsada işlem yapmaktan kaçınan hem de çeşitli sebeplerle yatırımlarında riskten kaçınma tutumu izleyen yatırımcılar için alternatif bir yatırım aracı geliştirilmiş oldu.
İzleme kriterlerinin kamuoyunun bilgisine sunulmasına rağmen, bu kriterlere dayanak teşkil eden nassın ve/veya danışma kurullarının konu üzerindeki şer’i değerlendirmelerin açıkça ortaya konmaması, endekslere yatırım konusunda şüpheli yaklaşımları beraberinde getirmektedir.
Tüm İslami finans araçlarında olduğu gibi, İslami endekslerin şer’i durumu konusunda açıklık ve şeffaflığın sağlanması, yerel yatırımcı potansiyelinin açığa çıkmasına imkânı sunacaktır.
Dahası birçok ülkede uygulama bulduğu üzere, ulusal şer’i danışma kurullarının yasal bir statü ile oluşturulması, finansal mühendislik faaliyetlerini hızlandırarak, yeni enstrümanların piyasaya kazandırılmasına destek olacaktır.
Dünya’da kurulan İslami endeksleri kronolojik olarak şöyle sıralayabiliriz:
- Nisan 1998, DMI 150 ( Dar al Mal al-İslami ) Faisal Finance ve Bank Vantobel, 150 Global Şirket
- Kasım 1998, SAMI, ( Socially Aware Muslim Index ), İslami finans yapan 500 şirket
- Şubat 1999, DJIMI, ( Dow Jones İslamic Market Index ), Dow Jones tarafından oluşturuldu. ( ABD )
- Nisan 1999, KLSI, ( Kuala Lumpur Sharia Index ) Malezya’da oluşturuldu.
- Ekim 1999, GIIS, ( Global İslamic Index Series ), FTSE tarafından oluşturuldu. ( İngiltere )
- Aralık 2006, GBSI, ( Global Benchmark Shariah Index ) Standart and Poors tarafından oluşturuldu.
- Mart 2007, GFII, ( Global Family of İslamic Indices ), MSCI Barra tarafından oluşturuldu.
- Şubat 2011, Stocks Limited tarafından Avrupa’da oluşturulan endeks
- Temmuz 2014, İMKB tarafından Türkiye’de oluşturulan ve bizim ilgilendiğimiz Katılım Endeksi oluşturuldu. Kasım 2021’de ise Borsa İstanbul beş adet Katılım Endeksi’ni kendi bünyesine alarak hesaplamaya başladı.
